19 en 20 maart 2016 – Op de negentiende maart is om middernacht het moeizame akkoord met Turkije over de vluchtelingenproblematiek in werking getreden. Vroeg in de ochtend van twintig maart stuurde Turkije nog 875 vluchtelingen naar de eilanden, gevolgd door nieuwe aankomsten op zondagavond. Daarmee komt, vandaag, twintig maart, de dag waarop de overeenkomst met Turkije in werking treedt, het aantal vluchtelingen en immigranten in Griekenland volgens officiële gegevens op 48.141.
Terwijl de Nederlandse media zwijgen over het aantal gestrande vluchtelingen in Griekenland, zet de Griekse gerenommeerde krant ToVima alle cijfers op een rijtje. Bovendien doet de redactie van de krant een eerste poging om de ‘verborgen gebreken’ van het akkoord aan het licht te brengen.
Bron: Tovima.gr. Vertaling uit het Grieks: Dafni Peteinakis
Vanaf klokslag twaalf uur is de overeenkomst tussen de EU en Turkije met betrekking tot de vluchtelingenstroom in de Egeïsche Zee in werking getreden. Volgens de nieuwe regeling worden vluchtelingen en immigranten op de Griekse eilanden voortaan naar het vasteland gebracht.
Er blijven echter nog vele obstakels bestaan en Athene benadrukt dat de volledige uitvoering tijd gaat kosten. “Een dergelijk project kan niet in slechts 24 uur uitgevoerd worden”, zegt G. Kyritsis. De eerste uren hebben inmiddels aangetoond dat de uitvoering van de overeenkomst in alle aspecten een grote uitdaging is: bij het ochtendgloren is op Lesbos de eerste boot met vijftig vluchtelingen en immigranten al aangekomen. In de uren die volgden, kwamen nog vijf andere boten op Lesbos aan. Volgens het overeengekomen schema moeten de eerste deportaties naar Turkije plaatsvinden op vier april.
Vandaag, zondag twintig maart, bereikten 875 vluchtelingen de Griekse eilanden vanuit Turkije. Dit op de eerste dag dat het akkoord in werking is getreden. Volgens officiële cijfers van de regering, zijn er per half acht vanochtend op Lesbos 294 vluchtelingen aangekomen, 113 op Samos, 441 op Chios en 27 op Andros. Het totale aantal vluchtelingen dat zich op Grieks grondgebied bevindt is 48.141. Op de eilanden bevinden zich in totaal 7.316 vluchtelingen, in Attica 13.010, in Centraal Griekenland 1.821 en in Noord Griekenland 25.994. Nog twee andere schepen worden verwacht om vanuit twee eilanden van de oostelijke Egeïsche Zee op zondagavond de haven van Elefsina te bereiken, met ten minste 2.000 immigranten en vluchtelingen. De veerboot “Eleftherios Venizelos” vervoert 1.453 mensen vanuit Lesbos, terwijl “Blue Star Patmos” 635 mensen vanuit Chios naar het vasteland verscheept. In eerste instantie zou de “Eleftherios Venizelos”, een van de door het ministerie van Scheepvaart gecharterde schepen, naar de haven van Kavala varen, maar na een verandering in de planning wordt het schip in de loop van de dag verwacht in de haven van Elefsina. Eenmaal aan wal zullen de immigranten en vluchtelingen naar verwachting met een bus naar tijdelijke opvangcentra in Athene en de bredere omgeving worden gebracht.
Het akkoord
Centraal in het akkoord staat de terugkeer van vluchtelingen en immigranten die aankomen op de Griekse eilanden naar Turkije, volgens het principe van “één op één” – voor elke Syriër die terugkeert, geeft de EU asiel voor een vluchteling uit Turkije. Het maximum aantal mensen dat de EU accepteert voor deze tijdelijke maatregel is 72.000. Aangezien alle Syriërs die hebben geprobeerd om de Egeïsche Zee over te steken, zich “onderaan” de lijst voor het verkrijgen van asiel bevinden, denkt Europa dat het plan afschrikwekkend zal werken voor de illegale oversteek.
Griekenland benadrukt dat in de huidige situatie de personeelstekorten op de Griekse eilanden erg groot zijn. Het personeel zal uit de overige Europese landen moeten komen. De Turkse officieren zijn nog steeds niet aanwezig op de eilanden en de details over de uitvoering van de deportaties zijn nog onbekend. “Een dergelijk project kan niet in slechts 24 uur worden toegepast”, aldus de woordvoerder van het coördinerend orgaan voor vluchtelingen, Giorgos Kyritsis, die sprak in het AFP. “Het plan is onderzocht en opgesteld in de vergadering van de regering van afgelopen zaterdag, maar we hebben dringend structuren en middelen nodig voor de uitvoering ervan.” Het personeel moet zich voorbereiden, zegt hij. De Griekse kant verwacht onmiddellijk versterking met ongeveer 2.300 mensen van de Europese overheden, waaronder 400 experts voor de asielprocedures en evenveel tolken.
De vraagtekens over het akkoord hebben niet alleen betrekking tot de moeilijkheden omtrent de uitvoering van het plan. Organisaties voor de mensenrechten, waaronder ook Amnesty International, zijn van mening dat de terugkeer naar Turkije, de vluchtelingen en immigranten in gevaar kan brengen. Europa heeft herhaaldelijk benadrukt dat de overeenkomst rechtsgeldig is opgesteld en dat er dus geen sprake is van “massadeportaties”, aangezien elke immigrant of vluchteling individueel zal worden onderzocht en er altijd recht op bezwaar is. Op zaterdagavond zijn protesten tegen het akkoord georganiseerd door verscheidende organisaties die zich inzetten voor de mensenrechten van de vluchtelingen. Deze vonden plaats in diverse Europese steden, zoals Londen, Athene, Wenen, Barcelona en zelfs in Zwitserland.
Race tegen de klok voor de uitvoer van het akkoord
In een race tegen de klok is de regering bezig met het coördineren van acties, zodat de overeenkomst tussen de EU en Turkije onmiddellijk uitgevoerd kan worden. Vanaf morgen, zondag de twintigste, start de uitzetting van de vluchtelingen en immigranten vanuit Griekenland naar Turkije.
In dit kader zijn de Griekse autoriteiten een spoedoperatie begonnen om alle vluchtelingen en immigranten van de eilanden naar het vasteland te vervoeren. Deze operaties vinden plaats op alle eilanden waar de hotspots functioneren, zoals op Lesbos, Chios, Leros, Samos en Kos. Het doel is deze centra leeg te krijgen, zodat de mensen die vanaf morgen op de eilanden aankomen, in aanmerking kunnen komen voor terugkeer naar Turkije. Tegelijkertijd heeft de televisiezender Mega meegedeeld dat, bij besluit van de EU-voorzitter Jean-Claude Juncker, er een functionaris in Griekenland is gearriveerd die de uitvoering van de overeenkomst met Turkije zo gesmeerd mogelijk moet laten verlopen. Bovendien heeft het kabinet besloten om een team samen te stellen dat zich bezighoudt met de vluchteling- en immigrantenbeleid en daarnaast zorgt voor een betere coördinatie tussen de andere instanties. De regering is bezorgd, omdat de migratiestroom in de afgelopen 24 uur is toegenomen. Ondertussen is er opdracht gegeven aan de reisagentschappen op Lesbos om geen enkel bootkaartje richting Piraeus af te geven ten behoeve van vluchtelingen.
Pogingen tot ontlasting van de haven van Piraeus
De betrokken ministeries spannen zich in om extreme drukte te verminderen en de situatie met de vluchtelingenstromen aan de haven van Piraeus te normaliseren. Zo zullen de 604 vluchtelingen die in de avond aankomen in Piraeus met de veerboot “Ariadne” onmiddellijk met een bus naar het tijdelijke opvangcentrum in Larisa worden overgebracht, waar dezelfde ochtend al vanuit Piraeus 388 mensen heen zijn gebracht. Op vrijdag zijn ook 722 vluchtelingen vanuit Piraeus met de bus naar het tijdelijke opvangcentrum in Ioannina gebracht en nog eens 60 mensen naar een camping in Agios Andreas. Conform de meest recente telling door de Haven van de Pireus verblijven op dit moment in passagiersterminals en in een stenen loods ongeveer 3.800 mensen. Ondertussen zeilde vanaf Chios de catamaran “Tera Jet” naar de haven van Elefsina met ongeveer 860 vluchtelingen aan boord. Tot nu toe is nog niet bekend geworden naar welk opvangcentrum de vluchtelingen gebracht zullen worden. Ook op Lesbos bevindt zich een veerboot, de “Eleftherios Venizelos”, waarmee tot nu toe rond de 700 vluchtelingen zijn vervoerd. Zodra ze volgeladen is, zal het schip vertrekken naar de haven van Kavala.
Deutsche Welle: 600 experts uit Duitsland en Frankrijk op de Griekse eilanden?
De ministers van Binnenlandse Zaken van Duitsland en Frankrijk vragen om ondersteunend personeel voor de vluchtelingen in Griekenland. “Een uiting van Europese solidariteit”, benadrukken de ministers, aldus de Deutsche Welle.
Duitsland en Frankrijk zijn van plan om Griekenland te helpen met in totaal 600 werknemers ten behoeve van de administratieve afwikkeling van de crisis. Dit komt naar voren in een brief van de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Thomas de Maizière, en zijn Franse collega, Bernard Kaznev, gestuurd naar de Commissie op zaterdag. In de brief staat dat de twee EU lidstaten deskundigen naar de Griekse eilanden zouden kunnen sturen “om de nodige nadruk te leggen op de nood van de situatie”. “Duitsland staat op het punt om 200 extra politieagenten en 100 werknemers van de Europees ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO) ter beschikking van Griekenland te stellen en ook Frankrijk is bereid om 200 mensen van Frontex en 100 van EASO naar Griekenland te sturen”. Bovendien zijn Duitsland en Frankrijk bereid te zorgen voor “technische ondersteuning”, zodat ze Athene kunnen helpen bij de terugkeerprocedures. “Dit is een aanbod vanwege de specifieke situatie in Griekenland en een uiting van Europese solidariteit. We hopen dat alle lidstaten ons voorbeeld zullen volgen”
Bron: Tovima.gr. Vertaling uit het Grieks: Dafni Peteinakis