September 2012 – “Expliciet distantiëren van PVV’s anti-Griekse (en anti-Europese) retoriek hoort meer thuis in een land dat bekend wil staan om zijn Europese oriëntatie en tolerantie”, vindt historica Tatiana Markaki naar aanleiding van het lijsttrekkersdebat in Nederland in september 2012.
Het is verkiezingstijd in het land. Het politieke debat verhardt opnieuw en de geschiedenis lijkt zich min of meer te herhalen. Recessie teistert Europa en Nederland, het woord crisis lijkt onontbeerlijk te zijn in ons dagelijkse vocabulaire en men is naarstig op zoek naar een zondebok. Het is een verschijnsel van alle tijden. Alle politieke partijen in welk land dan ook maken zich op een gegeven moment schuldig aan het gebruik van deze strategie.
Toch is dit voornamelijk kenmerkend voor de populistische partijen. Zo ook voor de PVV die haar ware gezicht heeft laten zien tijdens het EO lijsttrekkersdebat afgelopen donderdag. “Geld voor de zieken, niet voor de Grieken”. Wilders heeft opnieuw een populistisch geluid laten horen, een opportunistisch standpunt ingenomen t.o.v. Europa, een arrogante houding aangenomen tegenover burgers van andere Europese landen. Wat geeft hem het recht om de burgers van Zuid-Europese landen te kleineren en te beledigen? Zijn kennis wat betreft zaken aangaande Zuid-Europa en met name Griekenland houdt niet over. In zijn streven naar makkelijke (en kortzichtige) oplossingen zoekt hij een zondebok die de schuld van alle onheil krijgt: van de Europese crisis, van de stijgende werkloosheid in Nederland, van de stijgende kosten in de zorg, van de naderende bezuinigingen. En die heeft hij tijdens deze verkiezingscampagne gevonden in de burgers van Zuid-Europa en met name “de Grieken”. Die lijken in Wilders’ optiek verantwoordelijk te zijn voor bijna alles wat niet deugt in ons land.
Niet verwonderlijk, als men zich zijn uitspraken en standpunten over immigratie en Nederlandse burgers van allochtone afkomst voor de geest haalt. Bij de eerste verkiezingscampagnes een paar jaar geleden waren het de moslims de gewilde zondebok. Nederlandse moslims werden door de PVV verantwoordelijk gehouden voor de verloedering van de grote steden, voor de toename van criminaliteit, voor de groeiende terreurdreiging, enz. enz. Vanaf 2010, toen de Europese crisis losbarstte met Griekenland als koploper, waren het de “spilzieke” Grieken die met Nederlands geld er vandoor gingen. Even later, waren het “de Polen” en overige Oost-Europeanen die het hadden gedaan: hoe durfden zij de banen van “de Nederlanders” te pikken? Dit “misdrijf” moest gemeld worden via het bekende PVV-meldpunt. En nu, in verkiezingstijd, zijn het weer “de Grieken” – samen met de Spanjaarden overigens – die doelbewust uit zijn om Nederland te beroven van staatsgeld dat anders aan de zieken en werklozen in Nederland besteed zou worden. Alsof het dieven zijn.
Wie echte kennis heeft van de politieke en sociale situatie in Griekenland en de andere Zuid-Europese landen, van de culturele verschillen tussen Noord- en Zuid-Europa, van het mondiale karakter en de complexe achtergronden van de huidige economische crisis zal niet trappen in de simplistische denkwijze van Wilders. Ook, wie Griekenland deze zomer heeft bezocht zal de PVV-retoriek makkelijk opzij kunnen zetten. Want die heeft gezien hoe hard de Grieken werken om de Europese vakantiegangers naar de zin te maken, terwijl zijzelf zich in een uitzichtloze situatie bevinden in een land dat in een diepe crisis verkeert. Ook in maatschappelijke zin: de sociale cohesie brokkelt razendsnel af, de wanhoop onder werkloze jongeren stijgt, de radicalisering en het politieke extremisme zegevieren, grote sociale onrust ligt op de loer. De Griekse Henk en Ingrid met hun twee opgroeiende kinderen hebben hun inkomen zien dalen van 1200 naar 800 euro per maand.
Maar diegenen die niet verder kunnen kijken dan hun eigen belang en hun eigen benarde situatie, diegenen die niet kunnen begrijpen dat “ dé Grieken, dé Spanjaarden en dé Nederlanders” volgens de simplistische definitie van Wilders gewoon niet bestaan, die zullen in PVV’s anti-Europa en anti-Griekenland mantra hun heil zoeken. En dat is zorgelijk.
Zorgelijk is eveneens de lauwe reactie van de meeste lijsttrekkers op de harde en denigrerende uitspraken van Wilders bij het EO-debat. Alleen de lijsttrekkers van D66 en CDA hadden de moed Wilders tegen te spreken. Vinden soms de andere lijsttrekkers het stigmatiseren van hele volkeren en bevolkingsgroepen passend bij een beschaafde manier van debatteren? Hoort het in het verdomhoekje zetten van Europese burgers – uit welk land dan ook – niet verwerpelijk te zijn? Waarom durft niemand de waarheid te vertellen? Namelijk, dat het geld dat bestemd is voor Griekenland nooit aan de zieken gegeven zou kunnen worden, omdat het in de praktijk aan de managementlagen van de ziekenhuizen wordt besteed?
Het lijkt alsof Wilders de Nederlandse politiek in gijzeling houdt. Zonder duidelijk stelling te nemen tegen zijn denigrerende uitspraken blijft dat zo. Expliciet distantiëren van PVV’s anti-Griekse (en anti-Europese) retoriek hoort meer thuis in een land dat bekend wil staan om zijn Europese oriëntatie en tolerantie.
Foto credit: Geert Wilders tweet