Foto: Nikos Libertas / SOOC
29 december 2015 – Voor het derde opeenvolgende jaar heeft ThePressProject de ‘Persoon van het Jaar’ uitgeroepen. Tot 2014 werd er één buitenlands gezicht en één gezicht uit Griekenland gekozen. Dit jaar echter, geldt de keuze voor allebei de categorieën: het gaat om de mensenrechtenactiviste Matina Katsiveli.
Bron: ThePressProject
Vertaling uit he Grieks: Milou Versluis
Het vluchtelingendebat was ongetwijfeld het belangrijkste gebeuren van het afgelopen jaar. De exponentiële toename van de stroom vluchtelingen heeft al duidelijk haar sporen in Europa achtergelaten, maar eigenlijk hebben we nog niets gezien. Er wordt verwacht dat de miljoenen wanhopige mensen belangrijke veranderingen met zich mee zullen brengen zoals we die kennen uit de Schengen- en Dublinverdragen. Het tijdschrift TIME, dat al het langst de meetlat van ‘Persoon van het Jaar’ gebruikt, verkoos Bondskanselier Angela Merkel tot de persoon met de meeste invloed in het jaar 2015, gedeeltelijk ook vanwege haar standpunt in het vluchtelingendebat. Duitsland heeft haar grenzen voor ongeveer een half miljoen vluchtelingen uit Syrië geopend, een prestatie die toegeschreven wordt aan de strenge bondskanselier.
Het tijdschrift TIME heeft echter niets gezegd over het beleid dat Europa heeft uitgevoerd in het kader van buitenlandse politiek. Het beleid dat in wezen de alarmerende toename van de vluchtelingenstromen uit Syrië, Irak, Libanon en andere landen heeft ontketend. Het was diezelfde Merkel die in het begin van 2014 in een televisie uitzending verscheen om een vluchtelingenmeisje het recht voor een verblijfsvergunning te weigeren, hetgeen gehuil bij het kind opwekte en een wereldwijde afkeuring voor de wreedheid van de topvrouw van het Duitse volk. Het was –vooral- dezelfde Merkel die met haar instemming ervoor zorgde dat moslimgroeperingen, die tegen het regime van Assad in Syrië vochten, financieel en militair gesteund werden. Dat creëerde op zijn beurt het monster van de zelfverklaarde Islamitische Staat en een algemene destabilisatie van het gebied.
Als tegenpool van de keuze Merkel hebben we bij TPP besloten om een vrouw die zich heeft beziggehouden met de menselijke kant van de vluchtelingencrisis uit te roepen tot persoon van het jaar. Matina Katsiveli, lid van het Leros Solidarity Network, houdt zich niet bezig met de uitbuiting van wanhopige mensen of met statistieken van het menselijke lijden. Ze heeft geen NGO opgericht om EU-fondsen te mogen gebruiken; haar bezigheid met vluchtelingen is namelijk niet begonnen toen het in de mode raakte en ze heeft haar werk niet voor eigen profijt gebruikt.
Zij was het die al vanaf vorig jaar de vernieuwing van de Villa Artemis coördineerde, welke tegenwoordig elke dag ongeveer 40 vrouwen met baby’s herbergt. Ook is zij de drijvende kracht achter de poging het oude ziekenhuis PIKPA te restaureren, opdat er een fatsoenlijke structuur ontstaat voor de korte-termijn opvang van vluchtelingen (een structuur die nog niet functioneert wegens verzet van de burgemeester). Ze is de persoon die tegen partijpolitiek en bureaucratie in haar werk heeft voortgezet in moeilijke tijden en die nog dagelijks actief blijft op de ontvangstplekken waar miljoenen zielen in gammele bootjes vanuit Turkije aankomen. Zij is het die een immense solidariteitsbeweging heeft geleid om dagelijks voedsel, water, babymelk en luiers naar het verlaten Farmakonisi te vervoeren, waar vaak zo’n 500 zielen op elkaar gepropt zitten. Matina Katsiveli is voor ons niet gewoonweg het gezicht van het jaar 2015, maar de ‘persoon van het jaar’. Ze heeft het begrip gastvrijheid in onze algemene traditie bewaard, zorgde ervoor dat we ons meer ‘mens’ voelden en heeft zich er niet bij neergelegd toen het bijna zeker werd dat de moeizame dagelijkse pogingen van mensen bij het Solidariteitsnetwerk niet voldoende waren om moeders te behoeden voor het verliezen van hun kinderen. Ze ging ofwel verder op basis van hoop dan wel gewoonweg met het vertrouwen dat de zee langzaam maar zeker wel moet leeglopen van dat menselijke lijden met dezelfde –of zelfs grotere- vastberadenheid als hoe het begonnen was.
Om deze redenen hebben we bij ThePressProject unaniem besloten dat zij degene moet zijn die we dit jaar uitroepen tot Persoon van het Jaar.
Biografische gegevens
Matina Katsiveli is geboren in Peristeri, een voorstad van Athene. Ze studeerde Rechten aan de Universiteit van Athene. Ze nam actief deel aan de studentenbeweging tégen het kolonelsregime. In de Raad van Bestuur trad ze op als lid van de Atheense advocatenvereniging in opleiding en als lid van de Orde van Advocaten in Athene. Ze werkte eerst als advocate en trad vervolgens toe tot het Rechtscollege. Ze was in dienst bij het kantongerecht in Kerkyra, Athene en Leros, waar ze sinds 2006 gepensioneerd is. Als kantonrechter vocht ze vóór de invoering van de volkstaal (Dimotiki) in rechterlijke uitspraken en ze maakte deel uit van het comité dat zelfbestuur voor het Gerechtshof eist.
Ze was:
- Lid van het Genootschap van Rechters en Openbare Aanklagers;
- Lid van de organisatie ‘Griekse Karavaan van Solidariteit’, met humanitaire hulpverlening aan vluchtelingen tijdens de oorlog in Joegoslavië en pleegouder van vluchtelingenkinderen uit Bosnië;
- Lid van de vereniging ‘Hulp aan kinderen uit Ethiopië’ en pleegouder van weeskinderen uit Ethiopië.
- Lid van activististische bewegingen, met participatie aan een ‘menselijke ketting’ op bruggen in Belgrado en een zending van medicijnen en overige medische middelen naar ziekenhuizen in Belgrado en vluchtelingenkampen in Servië via de ‘Grieks-Servische Vriendschapsbond’.
- Lid van ‘Artsen van de Wereld’ (Γιατροί του Κόσμου), met deelname aan totaal zes missies in ziekenhuizen in het gebombardeerde Baghdad.
Daarnaast werd er tijdens de intrede van de eerste vluchtelingen in Leros op haar initiatief een comité van vrijwilligers geïntroduceerd om vluchtelingen te ontvangen en betere levensomstandigheden en hygiënische voorschriften te garanderen. Ze streeft naar samenwerking tussen organisaties, verenigingen, ondernemers en burgers en heeft een actieve houding van de maatschappij tot stand gebracht. Ook heeft ze veel problemen die zich na de onophoudelijke stroom immigranten hebben voorgedaan het hoofd geboden.
De Griekse Raad voor de Vluchtelingen, het Rode Kruis, Artsen van de Wereld, Artsen zonder Grenzen, de Glimlach van het Kind en de UNHCR reageren en helpen op allerlei manieren. Op deze manier werd Leros door de UNHCR beschouwd als toonbeeld van een zelf-organiserende gemeenschap. Het humanitaire werk van het Comité van vrijwilligers werd in 2008 bekroond door ‘ARTEMIS’, een culturele vereniging van jongeren uit Leros en in 2010 door het Provinciaal Bestuur van Dodecanesus. Op 25 juli 2011 werd Matina Katsiveli onderscheiden door de toenmalige legerofficier van het bataljon 588 op Leros voor de hulp die ze heeft geboden om aan de primaire levensbehoeften van de immigranten die in Farmakonisi aan waren gekomen te voorzien. In het jaar 2011 werd Matina Katsiveli voor haar jarenlange werkzaamheden door de Hoge Commissaris van de VN genomineerd voor de uitreiking van de jaarlijkse wereldwijde onderscheiding NANSEN. In het begin van 2013 werd in Leros op initiatief van Matina Katsiveli en dankzij de betrokkenheid van veel vrijwilligers het ‘Leros Solidarity Network’ opgericht. Het netwerk activeert in samenwerking met de organisatie ‘Solidariteit voor Allen’ en vele andere instanties de potentie van de samenleving en helpt zowel de inwoners van Leros als de vluchtelingen op verschillende manieren.
Matina Katsiveli is altijd een voorvechter van mensenrechten en sociale rechtvaardigheid geweest, met een rotsvast vertrouwen in de beginselen van solidariteit en sociale cohesie van de samenleving.