Reactie 1
Tatiana Markaki, Godelieve van Heteren en de volgende deskundigen van de Mediacirkel: Bruno Tersago, Ingeborg Beugel, Shereen El Sherbini, Dafni Alverti, Angelos Avgoustidis, Maria Boletsi, Arthur Bot, Theo Carcassi, Kostas Doris, Kees Klok, Frederiek Lommen, Nikoletta Myridou, Hans Vermeulen, Alexandra Zoi: Griekenland heeft méér democratie nodig (gepubliceerd op de website van De Volkskrant).
“We kennen het allemaal: Van die vermoeide momenten in complexe situaties waarop we verzuchten: “Als iedereen nu eens even z’n mond hield… als er nu eens een Grote Leider opstond die het allemaal even zou oplossen… als we eens wat meer orde, discipline, (een beetje dictatuur) zouden hebben… dan zou alles snel beter gaan….”
Hoogleraar Openbare Financiën Harry Verbon lijkt in zijn Opinie & Debat stuk van 27 augustus de drang naar dit soort uitspraken niet te kunnen onderdrukken. Hij doet een poging een relatie te leggen tussen nationale autonomie en openbare financiën en richt zijn pijlen specifiek op de Griekse casus. Niet verrassend, gezien het gemak waarmee de Griekse casus dezer dagen te pas en te onpas in de media wordt gebruikt om van alles te beweren. Ook niet verassend, gezien de standpunten die Verbon eerder heeft ingenomen omtrent Griekenland. In zijn jongste betoog tracht Verbon een historische analyse toe te voegen aan zijn eerdere beweringen en gaat daar helaas op verschillende vlakken majeur in de fout. De al te simplistische beschouwingen over overheidsfinanciering in zijn stuk doen het debat geen goed.
Een paar voorbeelden. In tegenstelling tot wat Verbon beweert, heeft de financiering van infrastructuurprojecten eind 19e eeuw Griekenland de kans gegeven om o.a. de handel te bevorderen, de landbouw te intensiveren en het communicatienetwerk aanzienlijk te verbeteren. Kortom, met de overheidsuitgaven van die tijd heeft Griekenland een belangrijke moderniseringsslag gemaakt om toekomstige inkomstenbronnen te kunnen genereren. Ook de bewering dat “onder het dictatoriale kolonelsregime (1967-1974) de schuld constant bleef” is een gevaarlijke suggestie van ‘prettige stabiliteit’. De staatsfinanciën gedurende die periode bleven net zo beroerd als in de periode daarvoor. En economische indicatoren, zoals inflatie, verslechterden, met name in 1973, dramatisch.
Maar pijnlijker is het gedemonstreerde gebrek aan historisch besef bij de auteur van de werkelijkheid onder de Griekse junta en de veelsoortige schade die dictatoriale regimes (ook het Griekse kolonelsregime) aanrichten bij de eigen bevolking. Die schade (ook in zijn economische implicaties) blijft volledig buiten beeld in zijn betoog. Uit zijn grote-slagen-snel-thuis overzichtje van ontwikkelingen in de Griekse staatsschuld sinds de 19e eeuw trekt Verbon de boude conclusie dat ‘democratie de Griekse staatskas geen goed doet’ en Griekenland ‘een dictatuur nodig heeft om met zichzelf in het reine te komen en geen nieuwe verkiezingen’. Deze poging om een relatie te leggen tussen politieke systemen, autonomie en economie loopt vast en leidt– als we Verbon zouden volgen – tot de constatering dat niet alleen Griekenland maar ook Ierland, Portugal, Spanje, Italië en Frankrijk een dictatuur nodig hebben. Want ook deze landen hebben hun financiën niet op orde.
Wat Verbon daarentegen verzuimt is een analyse van wat het gebrek aan democratie met de socio-economische ontwikkelingen in Griekenland historisch heeft gedaan. De hardnekkige inmenging in het parlementaire systeem door een aantal extraparlementaire actoren, zoals het koninklijk huis, het leger, paramilitaire organisaties, economische magnaten, de geheime dienst en diverse grote mogendheden gedurende de 190 jaar Griekse onafhankelijkheid, heeft mede geleid tot bekende kwalijke zaken als corruptie, een incapabel overheidsapparaat, exorbitante defensie uitgaven. Wordt het geen tijd om een echt debat te voeren waarbij de behoefte aan juist meer democratie en democratische controle in Griekenland centraal zal staan? Wij, van de Nederlands-Griekse Mediacirkel zijn er klaar voor en nodigen Verbon graag uit.
Reactie 2
Boris Slijper, docent sociologie aan de VU en politicologie aan de UvA: Kritische vragen (gepubliceerd als ingezonden brief in: De Volkskrant, Opinie en Debat, 29 augustus 2015)
“De Tilburgse hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon pleit voor de instelling van een dictatuur in Griekenland (Opinie & Debat 27 augustus). Zo te lezen in alle ernst en zonder een spoor van ironie. Zo’n openlijke getuigenis van een extreme anti-democratische houding horen we heden ten dage nog zelden. En nog veel minder onder hoogleraren. Een inhoudelijke reactie lijkt mij overbodig. Ik maak me alleen een beetje zorgen om de studenten in Tilburg die maandag wellicht aanschuiven bij het eerste college van Verbon. Dit zijn immers onze toekomstige ambtenaren bij het ministerie van Financiën. Het lijkt mij goed dat zij op de hoogte zijn van de politieke opvattingen die aan de colleges openbare financiën ten grondslag liggen. Maar ik hoop wel dat de Universiteit van Tilburg haar studenten voldoende heeft toegerust met een kritische houding en dat zij hun professor maandag een paar kritische vragen durven stellen.”
Reactie 3
Pavlos Emmanouilidis, (genaturaliseerde Griek, sinds 1990 in Nederland, betrokken bij de debatten en activiteiten van de Mediacirkel): Dictator gezocht (gepubliceerd als ingezonden brief in: De Volkskrant, Opinie en Debat, 29 augustus 2015)
“Het werd me volkomen duidelijk toen ik de functie van Harry Verbon las in zijn opiniestuk over Griekenland dat een dictatuur nodig zou hebben (Opinie en Debat 27 augustus): hoogleraar openbare financiën. Alle andere aspecten van het gemeenschappelijke leven zijn van secundair belang. En democratie is een ellendig politiek experiment uitgevoerd in het grijze verleden ergens in Europa. Dus: weg ermee. Ruimte genoeg voor een dictatuur.
Gezocht: dictator voor grensstaat van het Europese neoliberale imperium.
Het betreft een gevarieerde functie met groeimogelijkheden, uitstekende salaris en ideale secundaire arbeidsvoorwaarden. Uw kernactiviteiten zijn:
- U bevordert het welzijn van internationale ondernemingen. U werkt nauw samen met de financiële hoofdkwartiers in Brussel, London en New York.
- U bevordert de verkoop van onroerend goed en nutbedrijven aan internationale aandeelhouders.
- U schaft bederfelijke gedachten versneld af: solidariteit, mensenrechten, menswaardigheid, democratie, individuele en collectieve vrijheden.
U werkt binnen een internationaal team en u wordt plaatselijk ondersteund door de lokale politie en leger. U bent flexibel, u heeft geen last van gewetenskwesties en u bent in staat de belangen van internationale spelers te behartigen zonder vragen te stellen. Kennis van economie en menselijke relaties is geen vereiste. Eerdere ervaring in soortgelijke functies (bijvoorbeeld Argentinië) is een pre.”
Rectie 4
Kees Klok, historicus: Griekenland & de democratie (gepubliceerd op de weblog van K. Klok).
“In zijn pleidooi voor een dictatuur in Griekenland (de Volkskrant, 27 augustus), zet professor Verbon de wereld op zijn kop. Hij wandelt met zevenmijlslaarzen door de Griekse geschiedenis en concludeert dat de democratie verantwoordelijk is voor de schuldenproblematiek, niet alleen de huidige, maar ook die uit het verleden, toen de staatsschuld traditioneel even onhoudbaar was als nu. Waarom die schuld ook torenhoog was in de tijd dat de koning nog een onevenredig grote, persoonlijke macht had, laat hij gemakshalve onverklaard. De democratie is de schuld van alle economische ellende, zegt Verbon. Schaf die een poosje af, dan komt alles goed. Hij neemt als voorbeeld de periode van het kolonelsregiem (1967-1974). Toen zat het helemaal snor met de staatsschuld. Naar de rest van de toen uiterst beroerde economische situatie kijkt hij niet en dat het een periode van mensenrechtenschendingen, moord en doodslag was, dat lijkt hem niet te interesseren. Het is een redenering van ‘onder Hitler en Mussolini reden de treinen altijd op tijd.’ Waar het in Griekenland traditioneel aan schort is een gebrek aan democratie, of liever gezegd democratische controle, door corruptie, cliëntelisme en een incapabel overheidsapparaat, om maar enkele dingen te noemen. Die problemen aanpakken en dus streven naar meer en een kwalitatief betere democratie is een belangrijke stap in de goede richting. Schuldenproblematiek willen aanpakken via een dictatuur is een irrationele wens terug te keren naar de zwartste bladzijden van de geschiedenis.”
Reactie 5
Bruno Tersago, Griekenlandcorrespondent, auteur “Groeten uit Griekenland”
“Griekenland is al op de goede Verbon-weg. Wetten worden niet transparant opgesteld en gestemd door een democratisch verkozen orgaan dat niet eens de tijd krijgt om de opgelegde wetten te bestuderen en te bespreken zoals dat in een parlementaire democratie in Europa de gewoonte is. Ook het feit dat in de wieg van de democratie een verkiezing en een referendum geen enkel effect hebben op het beleid dat moet worden gevoerd, is toch ook een feit dat de heer Verbon alleen maar kan toejuichen.”
BRON: De Volkskrant/Opinie
Foto: CREDIT LOUISA GOULIAMAKI – AFP/GETTY IMAGES/ANP